TS.BS Nguyễn Thị Hương Lan, Trưởng khoa Dinh dưỡng- Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn chia sẻ trong chương trình Câu chuyện ngày mới của đài VTC
Muối và natri, khoáng chất thiết yếu cho cuộc sống
TS.BS Nguyễn Thị Hương Lan, Trưởng khoa Dinh dưỡng- Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn cho biết muối ăn có tên khoa học là Natri Clorua, với công thức hóa học là NaCl, trong đó Natri là một khoáng chất thiết yếu cho cơ thể con người, với những chức năng quan trọng góp phần vào việc vận hành các hoạt động và chức năng sinh lý.
Muối có mặt trong nhiều thực phẩm tự nhiên như thịt, cá, rau củ, và cũng có mặt trong nhiều thực phẩm chế biến sẵn và gia vị mà chúng ta sử dụng hàng ngày. Nó cũng được sử dụng để cân bằng hương vị của món ăn, làm món ăn trở nên hấp dẫn hơn, giúp ức chế hoạt động và sự phát triển của vi sinh vật gây hư hỏng thực phẩm.
Muối và sức khỏe tim mạch
Tuy là một khoáng chất thiết yếu nhưng khi tiêu thụ natri vượt mức quy định sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, tăng khả năng đột quỵ. Tiêu thụ muối quá mức sẽ dẫn đến nồng độ natri trong máu tăng lên.
Lúc này, cơ thể sẽ phát ra tín hiệu yêu cầu bổ sung nước để hạ nồng độ natri xuống. Nước bổ sung vào cơ thể sẽ khiến thể tích máu tăng lên, tim sẽ phải hoạt động mạnh nhiều hơn để bơm máu cho cơ thể, dẫn đến tăng huyết áp.
Tăng huyết áp còn được biết đến là kẻ giết người thầm lặng
Tăng huyết áp đặc biệt nguy hiểm vì nó thường không có triệu chứng rõ ràng nhưng có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe, nên bệnh này còn được biết đến là kẻ giết người thầm lặng.
Sử dụng muối đủ và đúng cách
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, tiêu thụ dưới 5g muối/ngày sẽ giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Tuy nhiên, hiện nay có tới 181 trên 187 quốc gia, chiếm 99,2% dân số trưởng thành, tiêu thụ vượt mức khuyến nghị này.
Kiểm tra thông tin dinh dưỡng trên nhãn thực phẩm để chọn lựa các sản phẩm ít muối
TS.BS Hương Lan cho biết hiện nay, có các biện pháp chính giúp giảm tiêu thụ muối, bao gồm:
1. Biết rõ hàm lượng natri trong thực phẩm: Người tiêu dùng cần kiểm tra thông tin dinh dưỡng trên nhãn thực phẩm để chọn lựa các sản phẩm ít muối.
2. Giảm dần lượng muối để người ăn không nhận ra: Trong quá trình nấu ăn, người nấu có thể giảm từ từ lượng muối dưới 10% để người ăn không cảm thấy thay đổi về vị giác.
3. Giảm muối kết hợp sử dụng các thành phần tăng hương vị khác: Hiện nay trên thế giới, nhiều nghiên cứu và khuyến nghị đã xác nhận hiệu quả của bột ngọt trong việc giảm muối mà không làm giảm độ ngon của món ăn. Bột ngọt cũng có chứa natri, tuy nhiên, lượng natri trong bột ngọt rất thấp, chỉ bằng 1/3 so với muối ăn.
Bột ngọt được phát minh bởi Giáo sư hóa sinh người Nhật Bản Kikunae Ikeda từ khám phá ra vị umami năm 1908. Hiện nay, bột ngọt được sản xuất bằng phương pháp lên men tự nhiên từ các nguyên liệu từ thiên nhiên như mía, khoai mì, ngô (bắp),củ cải đường... và được sử dụng phổ biến trên thế giới.
Từ năm 2010, Ủy ban Chiến lược Giảm muối quốc gia Mỹ đã khuyến cáo có thể sử dụng bột ngọt như là một phương pháp hiệu quả giúp duy trì chế độ ăn giảm muối. Tại Việt Nam, Bộ Y tế đã hướng dẫn có thể sử dụng bột ngọt để thay thế một phần muối ăn giúp tăng vị ngon cho thực phẩm ít muối, giảm lượng muối ăn vào. Các nước khác như Braxin, Phần Lan, Pháp, Singpore, Đan Mạch, Hàn Quốc đều đã nghiên cứu và cho thấy bột ngọt có thể duy trì vị ngon cho thực phẩm giảm muối.
Bột ngọt được phát minh bởi Giáo sư hóa sinh người Nhật Bản Kikunae Ikeda từ khám phá ra vị umami năm 1908
4. Sử dụng chất thay thế muối: Một số chất như kali clorua, canxi clorua, hoặc magie clorua có thể thay thế muối để giảm lượng natri. Hiện nay trên thị trường đã có 1 số doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm gia vị/thực phẩm giảm muối bằng việc thay thế 1 phần natri, như Xốt dùng ngay Kho Quẹt của Ajinomoto với công thức sử dụng chất thay thế muối Kali clorua.
Bên cạnh chú trọng một chế độ ăn giảm muối, TS, BS Lan cũng chia sẻ 4 yếu tố nguy cơ cần chú ý để bảo vệ sức khỏe, có thể tránh được ít nhất 80% rủi ro tử vong sớm vì bệnh lý tim mạch, bao gồm: chế độ ăn uống, chế độ vận động, hạn chế thuốc lá và rượu bia.
Cụ thể, bạn cần duy trì chế độ ăn uống lành mạnh với nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, và hạn chế chất béo bão hòa và muối. Tăng cường hoạt động thể chất với ít nhất 150 phút tập luyện mỗi tuần để cải thiện sức khỏe tim mạch và duy trì cân nặng hợp lý. Ngừng hút thuốc và hạn chế rượu bia vì các thói quen này làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Cuối cùng, theo dõi sức khỏe định kỳ, kiểm tra huyết áp, cholesterol và đường huyết để phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe liên quan đến tim mạch.
AN
