Bà Trương Thị Chí Bình – Tổng Thư ký Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI) - cho biết, doanh nghiệp ngành công nghiệp chế tạo hầu hết có quy mô nhỏ nên sản phẩm không lớn, kim ngạch xuất khẩu mỗi năm chỉ khoảng một tỷ lệ USD. Doanh nghiệp có thể sản xuất nhiều loại mặt hàng như: Sản phẩm liên quan đến cơ khí, điện, điện tử, nhựa cao su, tự động hóa, thậm chí cả những sản phẩm khó hơn như linh kiện quạt gió, tua bin quạt gió. Đặc biệt, bộ dây điện là sản phẩm thế mạnh của Việt Nam…

Dù sản phẩm xuất khẩu khá đa dạng, tuy nhiên, một điểm khó tạo sản phẩm công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam nhưng chưa tiến cao trong chuỗi cung ứng là yêu cầu về thành sản phẩm. Doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu sản xuất linh kiện trái, trong khi yêu cầu của thị trường thế giới là cụm linh kiện hoàn chỉnh hoặc sản phẩm hoàn chỉnh. Cùng đó, sự cạnh tranh về giá với các sản phẩm cùng loại từ Trung Quốc ngày một gay gắt. Tiếp đến, xu hướng sản xuất xanh, sử dụng nguyên liệu tái chế. Thế khó của ngành công nghiệp hỗ trợ là vật liệu đầu vào phải là vật liệu tái chế, trong khi ở nước hiện cực kỳ khó tìm nguồn vật liệu này.

Ngoài những khó khăn trong xuất khẩu, đại diện Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam cũng trình bày tại thị trường trong nước, doanh nghiệp cũng có nhiều công thức. Trong bối cảnh công nghệ thay đổi nhanh chóng, hiện đại như ngày nay, việc đầu tư mới rất cần thiết. “Cung cấp phụ kiện cho Samsung, đối tác đã yêu cầu rất cao về dây sản xuất, nhất là sản xuất sản phẩm hoàn chỉnh” - bà Bình nói.

Ngoài ra, bà Bình cũng đề nghị, cơ quan quản lý nhà nước hỗ trợ doanh nghiệp trong nước đàm phán với các doanh nghiệp FDI lớn như Samsung để đề xuất được cung cấp những sản phẩm có giá trị cao hơn; giúp doanh nghiệp nắm bắt nhu cầu của đối tác đầu tư mới tại Việt Nam, đã có chuẩn bị và đón đầu.

Về lĩnh vực cơ khí, ông Nguyễn Chỉ Sáng - Chủ tịch Hiệp hội Cơ khí Việt Nam - thông tin, ngay tại thị trường trong nước cũng có cơ hội cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ tăng năng lực sản xuất. Đơn cử như chương trình phát triển đường sắt cao tốc, đường sắt nội đô, đường sắt giao thông và kết nối các khu vực, miền từ nay đến năm 2035, kinh phí dự kiến ​​trúc khoảng 200 tỷ USD, nhu cầu thiết bị phát triển điện gió cũng rất lớn. “Một năm chúng tôi xuất khẩu được một tỷ lệ USD, do đó thị trường 200 thậm chí 400 tỷ lệ USD lại không có chiến lược để tham gia và làm chủ.Do đó, đề nghị Bộ Công thương hỗ trợ xây dựng chiến lược, trình bày cụ thể để sản phẩm công nghiệp hỗ trợ cho thể tham gia vào lĩnh vực này” - ông Sáng cho hay.

Theo Bộ Công Thương, ngành công nghiệp hỗ trợ đã cải thiện định nghĩa tốt nhất trong những năm qua, là “điểm sáng” trong thu hút đầu tư nước ngoài vào Việt Nam. Một số tập đoàn lớn đã mở rộng nhà máy và thành lập các trung tâm R&D tại Việt Nam (Samsung, Apple, Marvell, NVIDIA, BYD...).

Theo đó, đại điện lãnh đạo Hiệp hội công nghiệp hỗ trợ Việt Nam kiến ​​nghị, trong chính sách khuyến khích phát triển công nghiệp Việt Nam đến năm 2030, muốn phát triển bền vững và có sức mạnh trưởng thành, tạo giá trị gia tăng ngày càng cao trong chuỗi giá trị toàn cầu, vị trí doanh nghiệp Việt Nam được nâng cao, chính phủ cần tiếp tục chính sách thu FDI có lọc. “ Đồng thời, có điều kiện cơ bản để FDI có lan toả, tạo nhiều cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng vị trí công nghệ nghệ thuật cao hơn, ở những mắt xích thì chậm hơn ”- bà Bà Trương Thị Chí Bình nêu vấn đề.

Nguyễn Hằng