Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc của Chính phủ với các doanh nhân, đại diện doanh nghiệp, các hiệp hội doanh nghiệp và bộ, ngành, địa phương để lắng nghe, chia sẻ, hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất kinh doanh cho doanh nghiệp trong bối cảnh đại dịch COVID-19 (ngày 08/8/2021)

Bối cảnh chung

Tình hình dịch bệnh kéo dài, chủng mới Delta xuất hiện có tốc độ lây lan nhanh và ngày càng nguy hiểm hơn. Nhiều địa phương đang phải thực hiện giãn cách xã hội, hoạt động sản xuất kinh doanh của nhiều doanh nghiệp bị đình trệ, thua lỗ, đời sống nhân dân nói chung và công nhân nói riêng gặp khó khăn… Không ít doanh nghiệp phải tạm dừng hoạt động, đóng cửa, rút khỏi thị trường do phải thực hiện phòng chống dịch với việc thực hiện các phương án như 3 tại chỗ hoặc 1 cung đường, 2 địa điểm.

Khó khăn chính của các doanh nghiệp là về đơn hàng, nguyên vật liệu, tiến độ sản xuất, lao động thiếu hụt, vận chuyển hàng hoá, nguyên vật liệu… trước diễn biến dịch bệnh phức tạp, thêm vào đó là phát sinh nhiều chi phí cho công tác phòng chống dịch bệnh. Trong phạm vi, quyền hạn, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã và đang nghiên cứu ban hành nhiều giải pháp chủ động, sáng tạo, quyết liệt, linh hoạt, huy động mọi nguồn lực để thực hiện phòng chống, đẩy lùi dịch bệnh và duy trì sản xuất ở những nơi an toàn và đảm bảo an dân.

Về tình hình kinh tế - xã hội 7 tháng đầu năm, theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhận định, nhìn chung tình hình kinh tế - xã hội vẫn duy trì được một số mặt tích cực. Kinh tế vĩ mô ổn định, các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm, lạm phát được kiểm soát. CPI bình quân 7 tháng tăng 1,64%. Thị trường tiền tệ, ngoại hối, lãi suất tương đối ổn định. Thu ngân sách nhà nước đảm bảo tiến độ theo dự toán, lũy kế 7 tháng đạt 67,9% dự toán, chi ngân sách bằng 45% dự toán. Tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa tháng 7/2021 ước đạt 55,7 tỷ USD (tăng 1,5%); tính chung 7 tháng đạt 373,36 tỷ USD (tăng 30,2%).

Vốn đầu tư thực hiện từ nguồn ngân sách 7 tháng tăng 5,6% so cùng kỳ; vốn FDI thực hiện đạt 10,5 tỷ USD, tăng 3,8%. Trong 7 tháng, có 75,8 nghìn doanh nghiệp đăng ký thành lập mới, số doanh nghiệp tăng 0,8% và số vốn đăng ký tăng 13,8%; có gần 30 nghìn doanh nghiệp trở lại hoạt động, tăng 3,6%.

Các lĩnh vực văn hóa, xã hội, môi trường được các cấp, các ngành quan tâm chỉ đạo. An sinh xã hội, đời sống nhân dân cơ bản ổn định. Quốc phòng, an ninh được giữ vững. Hoạt động đối ngoại tiếp tục được tăng cường.

Thủ tướng đánh giá cao cộng đồng doanh nghiệp bằng bản lĩnh, trí tuệ vẫn duy trì được sản xuất, kinh doanh, không đứt gãy chuỗi sản xuất, bảo đảm cuộc sống của người lao động, góp phần vào tăng trưởng kinh tế những năm qua và 7 tháng đầu năm 2021. Đồng thời chia sẻ, thấu hiểu với nhiều lĩnh vực kinh doanh dù nỗ lực đến đâu cũng không tránh được sự thua lỗ, thậm chí phá sản nếu không có sự hỗ trợ của Nhà nước, của nhân dân, đặc biệt là các ngành hàng không, du lịch...

Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng đã cảm ơn các doanh nhân, doanh nghiệp đã có nhiều đóng góp trong thời gian qua. Chính phủ rất quan tâm, chia sẻ và luôn đồng hành, hỗ trợ các doanh nghiệp, doanh nhân khi gặp khó khăn. Đây là thời điểm “lửa thử vàng- gian nan thử sức”, “chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo” để vượt qua khó khăn, dự báo, nắm bắt cơ hội để phát triển doanh nghiệp và góp phần phát triển đất nước với tầm nhìn xa, trông rộng, gắn với dự báo tình hình trong thời gian tới.

Đặc biệt, các doanh nhân đã thể hiện nét đẹp truyền thống của người Việt Nam “thương người như thể thương thân”, tinh thần “tương thân tương ái”, “một miếng khi đói bằng một gói khi no”. Ngay sau khi Quỹ Vaccine được thành lập đến nay, số tiền các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân đóng góp đã lên tới hơn 8.000 tỷ đồng. Chính phủ đã sử dụng hơn 2.000 tỷ đồng của Quỹ để mua vaccine và sẽ công khai, minh bạch việc sử dụng quỹ vaccine trên các phương tiện thông tin đại chúng. Hiện nay, các doanh nghiệp vẫn tiếp tục đóng góp để hỗ trợ mua vaccine, thuốc, cơ sở khám chữa bệnh, vật tư, trang thiết bị y tế, hỗ trợ lực lượng tuyến đầu chống dịch... Thậm chí có những doanh nhân còn sáng tạo cây ATM gạo, ATM oxy và bằng nhiều hình thức khác nhau để hỗ trợ Chính phủ và nhân dân.

Tính đến thời điểm đầu tháng 8, cả nước đã huy động được khoảng 18 triệu liều vaccine để tiêm phòng miễn phí cho toàn dân. Đã thực hiện hỗ trợ 12,1 triệu lao động và gần 376 nghìn người sử dụng lao động với tổng kinh phí hơn 5,7 nghìn tỷ đồng; đồng thời hỗ trợ người dân thông qua chính sách giảm giá điện, giá nước, dịch vụ viễn thông cho người dân, doanh nghiệp với quy mô khoảng hơn 10 nghìn tỷ đồng...

Có được kết quả như vậy là nhờ sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp.

Quyết tâm, nêu cao tinh thần vượt khó

Tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc do Thủ tướng Chính phủ chủ trì, ngày 08/0/2021, cộng đồng doanh nghiệp khẳng định quyết tâm mạnh mẽ trong nêu cao tinh thần vượt khó, ý chí phấn đấu, tự lực, tự cường, nỗ lực ứng phó và thích ứng với tình hình mới; duy trì hiệu quả các hoạt động sản xuất kinh doanh và tạo công ăn việc làm cho người lao động; nỗ lực cùng cả hệ thống chính trị và toàn dân thực hiện thắng lợi “mục tiêu kép”, vừa chống dịch, vừa duy trì và thúc đẩy phát triển sản xuất kinh doanh.

Ông Vũ Tiến Lộc đề nghị Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương quan tâm hơn nữa trong việc tháo gỡ khó khăn về cơ chế, chính sách để tiếp tục tạo điều kiện, cơ hội cho các doanh nghiệp phát triển sản xuất kinh doanh trên tinh thần an toàn trước dịch bệnh. Đồng thời, triển khai đồng bộ, quyết liệt các giải pháp để ngày càng mở rộng, thiết lập các “vùng xanh” nhằm giúp doanh nghiệp tận dụng cơ hội, duy trì và phát triển được các hoạt động sản xuất kinh doanh.

Đại diện một số hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp đề nghị các cấp có thẩm quyền cần đẩy nhanh hơn nữa tiến độ giải ngân gói hỗ trợ 26 nghìn tỷ, nhất là đối với các tỉnh phía Nam, để kịp thời hỗ trợ cho các doanh nghiệp, các đối tượng bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh vượt qua khó khăn, duy trì hoạt động, ổn định đời sống. Đồng thời, đề nghị cần có những giải pháp quyết liệt hơn trong hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá thương hiệu, mở rộng thị trường xuất khẩu, tận dụng tối đa các cơ hội do các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới mà nước ta đã tham gia mang lại.

Để đảm bảo duy trì hoạt động sản xuất, đại diện các doanh nghiệp đề xuất đẩy nhanh hơn nữa tiến độ tiêm và nâng tỷ lệ bao phủ vaccine đối với người dân, người lao động tại các doanh nghiệp; tiếp tục có chính sách hỗ trợ tiền điện; có các hướng dẫn cụ thể hơn về y tế tại chỗ đối, nhất là hướng dẫn cách ly y tế khi phát hiện có các ca F0, F1, tránh tình trạng bị đóng cửa toàn bộ nhà máy…

Nhiều ý kiến hiệp hội ngành hàng đề nghị cần có các chỉ đạo cụ thể trong thống kê, kiểm kê, đánh giá hàng tồn kho; đẩy nhanh tiến độ tiêm vaccine ở những ngành hàng, lĩnh vực có lực lượng lao động lớn; bảo đảm duy trì các đường dây nóng hoạt động 24/24, nhất là xử lý nhanh vấn đề ách tắc hàng hóa trong lưu thông, phân phối; đưa nhóm mặt hàng điện tử, linh kiện điện tử vào luồng xanh; thống nhất trên toàn quốc các tiêu chí về vùng xanh; không để xảy ra tình trạng khủng hoảng về lao động, việc làm...

Đại diện cộng đồng doanh nghiệp Hàn Quốc, Nhật Bản, Hoa Kỳ, châu Âu… đánh giá cao sự nỗ lực của Chính phủ Việt Nam trong hoạt động đồng hành cùng doanh nghiệp; cho rằng những khó khăn mà doanh nghiệp phản ánh đã được Chính phủ, các cơ quan chức năng của Việt Nam xử lý, giải quyết rất kịp thời. Những nội dung mà Chính phủ Việt Nam cam kết với các doanh nghiệp FDI được chỉ đạo triển khai thực hiện hiệu quả, theo đúng cam kết.

Cộng đồng doanh nghiệp FDI mong muốn Chính phủ Việt Nam tiếp tục triển khai sâu rộng, hiệu quả hơn nữa chiến lược vaccine phòng COVID-19; quan tâm, bảo đảm ngày càng có nhiều lao động ở khu vực doanh nghiệp FDI được tiêm; duy trì tốt chuỗi cung ứng, nhất là cung ứng lao động cho các doanh nghiệp FDI; tạo điều kiện hơn nữa cho các chuyên gia nước ngoài được nhập cảnh vào Việt Nam trên tinh thần bảo đảm an toàn về dịch bệnh…

Đại diện cho địa phương, ông Lê Ánh Dương, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang chia sẻ kinh nghiệm trong việc xét nghiệm tại các doanh nghiệp để duy trì sản xuất, các mô hình “nhà trọ an toàn”, giao thông an toàn “một cung đường, hai điểm đến”, … Khẳng định các mô hình này có thể triển khai bền vững, lâu dài, ông Lê Ánh Dương đề nghị tăng cường phân cấp cho các địa phương, đồng thời thực hiện thống nhất trên toàn quốc các quy định về lưu thông hàng hóa để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.

Đảm bảo thuận lợi nhất trong lưu thông hàng hóa

Trao đổi, giải đáp, chia sẻ với doanh nghiệp, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho rằng việc thực hiện mục tiêu kép là một chủ trương đúng đắn. Khi kinh tế thế giới phục hồi rất nhanh, tổng cầu đang lên, nếu chúng ta không làm được hoặc làm không khéo nhiệm vụ phát triển kinh tế thì chắc chắn sẽ bị tụt hậu. Những chính sách đã được ban hành cần được thực hiện một cách linh động, sáng tạo. Bộ trưởng đề nghị các địa phương phải thực hiện nghiêm chỉ đạo của Chính phủ về vấn đề lưu thông hàng hóa trên tinh thần hàng hóa nào cũng là thiết yếu, chỉ trừ hàng cấm, không đặt ra các điều kiện, yêu cầu khác biệt, gây ách tắc lưu thông.

Về vấn đề ách tắc giao thông làm chậm quá trình lưu thông hàng hoá, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải đã nhận trách nhiệm với các doanh nghiệp về tình trạng ùn tắc giao thông ở một số nơi thời gian qua và có hướng khắc phục. Cụ thể, Bộ duy trì họp giao ban mỗi tuần 3 lần để tổng kết, rút kinh nghiệm, ngoài ra còn có các nhóm công tác để giải quyết ngay các phản ánh, kiến nghị, vướng mắc của doanh nghiệp. Thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ, Bộ đã cấp mã QR cho các xe vận tải hàng hóa, lái xe và phụ xe có xét nghiệm âm tính có giá trị 72 giờ, chỉ kiểm tra ở điểm đầu và điểm cuối, nếu địa phương nào không thực hiện là làm trái.

Chính phủ, Thủ tướng không có bất kỳ một văn bản nào về việc hạn chế lưu thông hàng hóa, nhưng nhiều địa phương hiểu và áp dụng chưa đúng, máy móc. Thậm chí, tại các nơi phong tỏa, giãn cách, Thủ tướng Chính phủ còn nhấn mạnh thêm việc phải bảo đảm hàng hóa, các nhu yếu phẩm thiết yếu cho người dân.

Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH Đào Ngọc Dung làm rõ kiến nghị liên quan tới việc quyết toán thuế năm 2020 để doanh nghiệp được hỗ trợ; tiếp thu các ý kiến doanh nghiệp về giấy phép với lao động nước ngoài để tạo điều kiện thông thoáng nhất, thuận lợi nhất; vận dụng Nghị quyết cho phép của Quốc hội để có thể làm thêm quá 40 giờ mỗi tháng…

Chính phủ đã thu xếp, bố trí nguồn lực để hỗ trợ hiệu quả các doanh nghiệp vượt qua khó khăn, duy trì sản xuất thông qua các chính sách tài chính, tài khóa như việc miễn giảm thuế, hỗ trợ lãi suất, giảm tiền điện, nước, cước viễn thông… đối với doanh nghiệp, người dân.

Tại Hội nghị, Thủ tướng đề nghị Bộ KH&ĐT chủ trì, phối hợp với Văn phòng Chính phủ, các cơ quan liên quan chắt lọc, tiếp thu tất cả những ý kiến xác đáng, tâm huyết, trách nhiệm để hoàn thành, trình Chính phủ ban hành một Nghị quyết về phát triển, hỗ trợ doanh nghiệp trong điều kiện hiện nay. Chính phủ ban hành Nghị quyết về một số giải pháp cấp bách phòng, chống dịch COVID-19 để thực hiện theo Nghị quyết số 30 của Quốc hội. Hai Nghị quyết này cố gắng đáp ứng những gì cao nhất có thể trong điều kiện có thể của nền kinh tế, của đất nước ta, trong thẩm quyền của Chính phủ.

Chính phủ đang và sẽ nỗ lực hết sức trong điều kiện có thể

Thấu hiểu những khó khăn đó, Đảng, Nhà nước đã có nhiều chính sách, cố gắng hết mình trong điều kiện cao nhất có thể của nền kinh tế. Quốc hội đã khẩn trương ban hành Nghị quyết rất kịp thời để ủng hộ Chính phủ triển khai các giải pháp cần thiết. Chính phủ đã rất chủ động ban hành các biện pháp hỗ trợ tích cực cho các doanh nghiệp nhằm vượt qua những khó khăn như Nghị định 52, Nghị định 75, các Nghị quyết 84/NQ-CP, Nghị quyết số 42/NQ-CP, Nghị quyết 68/NQ-CP và cắt giảm nhiều thủ tục hành chính. Một số chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp đã có kết quả như chính sách cho vay doanh nghiệp (hoãn giãn nợ, cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn giảm lãi, phí).

Thủ tướng nêu rõ Hội nghị đã trao đổi và thống nhất quan điểm về một số nội dung lớn. Một là, mỗi người dân khỏe mạnh, mỗi doanh nghiệp khỏe mạnh thì đất nước khỏe mạnh. Chúng ta phải tiếp tục, kiên trì giải pháp đã đề ra. Ưu tiên số 1 trên cả nước là khống chế, ngăn chặn, đẩy lùi dịch bệnh, những nơi nào an toàn thì tiếp tục duy trì và đẩy mạnh sản xuất.

Hai là, đẩy mạnh thực hiện chiến lược vaccine. Thủ tướng nhắc lại 3 nội hàm chính của chiến lược vaccine: Nhập khẩu vaccine nhiều nhất, sớm nhất có thể; Đẩy mạnh chuyển giao công nghệ, nghiên cứu và sản xuất vaccine trong nước; Tổ chức thực hiện chiến dịch tiêm chủng vaccine miễn phí cho người dân, điều chỉnh các đối tượng, địa bàn ưu tiên cho phù hợp với thực tế, mục tiêu cuối cùng là hiệu quả, đáp ứng được yêu cầu của cuộc sống.

Ba là, các biện pháp tài khóa và tiền tệ, Thủ tướng khẳng định Chính phủ đang làm và sẽ làm hết sức có thể trong điều kiện có thể trên tinh thần tính toán tổng thể, toàn diện, hài hòa, hợp lý, hiệu quả, phù hợp với hoàn cảnh, không để mất cân đối vĩ mô, khủng hoảng kinh tế.

Bên cạnh đó, Thủ tướng Chính phủ thành lập Tổ công tác đặc biệt để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, giao Bộ KH&ĐT với vai trò là cơ quan thường trực của Tổ công tác đặc biệt, tiếp tục nắm bắt tình hình khó khăn của doanh nghiệp, tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ những giải pháp kịp thời, cấp bách.

Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với các địa phương, doanh nghiệp khẩn trương tiêm vaccine cho người lao động, đặc biệt ở các thành phố lớn, các tỉnh có nhiều khu công nghiệp; điều chỉnh quy trình phòng chống dịch bệnh để các địa phương, doanh nghiệp tùy điều kiện thực tế áp dụng.

Bộ Tài chính khẩn trương triển khai các giải pháp về miễn, giảm thuế, nhanh chóng hỗ trợ doanh nghiệp, người dân chịu tác động. Đồng thời, đưa ra các giải pháp phát triển thị trường chứng khoán để thúc đẩy nguồn vốn trung và dài hạn, giảm tỷ lệ vốn lớn vào hệ thống ngân hàng, tránh rủi ro cho nền kinh tế. Tinh thần chung của Chính phủ là đẩy mạnh hợp tác công tư, chính sách tiền tệ, tài khóa phải giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô; nguồn lực nhà nước dẫn dắt, kích hoạt mọi nguồn lực ngoài nhà nước.

Bộ GTVT xây dựng các giải pháp để lưu thông hàng hóa, vận chuyển trong nước và quốc tế. Các chính sách Chính phủ đưa ra phải thực hiện nhất quán, nếu có vướng mắc trong thực tế thì các địa phương đề xuất điều chỉnh chứ không tự ý thực hiện, ban hành các giấy phép con.

Bộ LĐTB&XH đôn đốc triển khai các giải pháp hỗ trợ người lao động và doanh nghiệp, có thể mở rộng đối tượng, quy mô trong điều kiện cho phép....

Bộ Công Thương nhanh chóng triển khai các giải pháp kết nối tiêu thụ hàng hóa. Bộ NN&PTNT triển khai các giải pháp bảo đảm sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, nhất là bảo đảm nguyên liệu, sản xuất liên tục cho các sản phẩm tiêu dùng ở những nơi thực hiện giãn cách xã hội.

Bộ Xây dựng nghiên cứu quy hoạch và xây dựng khu nhà ở cho công nhân, người lao động trong khu công nghiệp, khu chế xuất khu kinh tế... Vấn đề này hiện vướng luật, cần báo cáo Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội để xem xét giải quyết. 

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chỉ đạo tổ chức tín dụng tăng cường khả năng tiếp cận vốn cho doanh nghiệp và tiếp tục tính toán giảm lãi suất và điều chỉnh chính sách cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn giảm lãi, phí, cho vay mới phù hợp với tình hình.

Bộ Thông tin và Truyền thông hoàn thiện các biện pháp kỹ thuật, công nghệ để ứng dụng trong phòng chống dịch.

Thủ tướng yêu cầu các địa phương đẩy nhanh triển khai các chính sách hỗ trợ đã được ban hành; thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19 linh hoạt, hiệu quả, tạo điều kiện cho doanh nghiệp ổn định và duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh nếu có đủ điều kiện; hạn chế tối đa các hoạt động thanh, kiểm tra trong khi đang phải thực hiện các biện pháp chống dịch; phối hợp cùng các bộ, ngành, tổ chức hiệp hội để trực tiếp hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh trong thời dịch.

Các tổ chức, hiệp hội cần phát huy vai trò trong hỗ trợ doanh nghiệp thành viên, đặc biệt đẩy mạnh các hoạt động kết nối, chia sẻ thông tin, giúp các doanh nghiệp cùng nhau vượt qua khó khăn.

Về phía các doanh nghiệp, Thủ tướng mong muốn cần nâng cao chất lượng quản trị, chất lượng hoạt động và khả năng chống chọi với những cú sốc bên trong và bên ngoài để phát triển bền vững và bài bản.

Kinh tế có thể khó khăn nhưng niềm tin trong xã hội chúng ta được củng cố. Tinh thần yêu nước, tự hào dân tộc được phát huy, đoàn kết vượt qua mọi khó khăn, thách thức, ổn định cuộc sống người dân, phục hồi và phát triển kinh tế nhanh và bền vững./.

PV.

Tạp chí Doanh nghiệp và Thương mại - Tháng 8/2021