Khát vốn và thiếu công nghệ vẫn là “nút thắt” của doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ. Nghị định 205 xuất hiện kịp thời, mở thêm đòn bẩy để hút mạnh dòng đầu tư mới.
Nguồn vốn và công nghệ vẫn còn hạn chế
Để chính sách thực sự phát huy vai trò hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, thời gian tới, cần có sự vào cuộc quyết liệt, phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan quản lý, chính quyền địa phương, hiệp hội ngành hàng và cộng đồng doanh nghiệp.
Theo đó, ngày 14/7/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 205/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số quy định của Nghị định 111/2015/NĐ-CP về phát triển công nghiệp hỗ trợ với nhiều điểm đổi mới, mang tính đột phá.
Dứoi góc độ doanh nghiệp ông Hồ Ngọc Toàn, Phó Tổng giám đốc Công ty CP Thiết bị và giải pháp cơ khí Automech cho rằng, các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trong nước hiện nay có tính linh hoạt rất cao về sản phẩm cũng như nhạy bén về quy trình sản xuất. Tuy nhiên, do quy mô của các doanh nghiệp và nguồn vốn hạn hẹp, nên rất khó đáp ứng các tiêu chuẩn, chứng chỉ quốc tế, từ đó dẫn đến sự hạn chế trong việc đưa sản phẩm tiếp cận chuỗi sản xuất, chuỗi cung ứng toàn cầu.
Đáng kể hơn là mảng thiết kế công nghiệp ở Việt Nam chưa được chú trọng, nhưng nội dung này lại hết sức quan trọng trong việc phát triển côngnghiệp hỗ trợ, nên lâu nay các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ vẫn chủ yếu là gia công. Trong khi chỉ cần thiết kế ra sản phẩm, các doanh nghiệp sẽ đưa nguyên vật liệu vào theo tiêu chuẩn và sản xuất ở nội địa, nên chủ động được nguồn nguyên vật liệu, giá thành sản phẩm rẻ hơn làm tăng tính cạnh tranh, không phụ thuộc vào biến động thị trường quốc tế.
“Để đáp ứng với chính sách phát triển, các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ cần phải chủ động để thích nghi, đáp ứng được nhu cầu của thị trường. Ngoài nghiên cứu và sản xuất ra sản phẩm, doanh nghiệp còn cần phải nghiên cứu phát triển, đưa nghiên cứu phát triển vào và hướng theo số hóa, hướng theo các đổi mới về công nghệ liên tục, như vậy mới nâng dần năng lực sản xuất”, ông Toàn chỉ ra.
Về phíađịa phương, ông Hoàng Anh Tuấn, Phó Giám đốc Sở Công Thương Bắc Ninh thông tin, giá trị sản xuất công nghiệp của tỉnh đã tăng trưởng ổn định, đứng trong top đầu của cả nước. Các doanh nghiệp trên địa bàn Bắc Ninh đã chủ động cung cấp được một số sản phẩm công nghiệp hỗ trợ, tham gia vào chuỗi cung ứng. Mặc dù vậy, nhiều doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ vẫn còn những hạn chế như về mặt công nghệ, thiết kế - chuyển giao cũng như ứng dụng công nghệ và khâu kiểm nghiệm. Việc tìm kiếm đầu ra cho sản phẩm, kết nối vào chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp trong nước và FDI còn chậm và thiếu hiệu quả.
“Để giải quyết các bất cập này, lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh đã chỉ đạo, hỗ trợ hết sức quyết liệt để đồng hành với doanh nghiệp. Tỉnh đã ban hành Chương trình phát triển công nghiệp giai đoạn 2021 - 2025, trong đó phê duyệt quyết định về quy chế hỗ trợ kinh phí cho công nghiệp hỗ trợ, nhằm tạo ra sự động viên, khích lệ cũng như sự kết nối về cung ứng công nghiệp hỗ trợ trên địa bàn”- ông Hoàng Anh Tuấn nói.
Cụ thể hóa chính sách, tạo đà cho công nghiệp hỗ trợ
Chia sẻ và đánh giá khó khăn lớn nhất khi thu hút đầu tư vào công nghiệp hỗ trợ chính là đòi hỏi rất nhiều nguồn vốn và công nghệ, ông Phạm Văn Quân, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) cho rằng, đây là những điểm yếu các doanh nghiệp trong nước đang gặp phải. Chính từ điều này, trong Nghị định 205 mới ra đời đã có những chính sách cập nhật kịp thời.
Cụ thể, Bộ Công Thương được giao xây dựng chính sách để các doanh nghiệp tham gia lĩnh vực công nghiệp trọng điểm, công nghiệp hỗ trợ có thể được vay những nguồn vốn từ ngân hàng với lãi suất giảm được 3% so với vay thương mại. Đồng thời xây dựng những quỹ về phát triển công nghiệp chiến lược, phát triển công nghiệp nền tảng để hỗ trợ cho cộng đồng doanh nghiệp.
“Đối với các doanh nghiệp quan trọng nhất là thị trường, có thị trường là có thể sống khỏe. Bộ Công Thương đã kết nối các doanh nghiệp FDI đồng hành cùng với doanh nghiệp trong nước, tăng cường nội địa hóa, qua đó giảm tỷ lệ phụ thuộc vào nhập khẩu. Như vậy trong tương lai các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ sẽ có nhiều điều kiện để phát triển”, lãnh đạo Cục Công nghiệp nêu.
Để thực thi có hiệu quả chính sách phát triển công nghiệp hỗ trợ tại Nghị định 205, ông Hoàng Anh Tuấn cho biết, Sở Công Thương Bắc Ninh sẽ tiến hành hỗ trợ về mặt bằng, các chính sách giảm hỗ trợ về tiền thuê đất của doanh nghiệp thứ cấp vào quỹ đất theo Nghị quyết số 68 ngày 04/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân. Đồng thời thực hiện các giải pháp hỗ trợ theo Nghị định 205 theo từng giai đoạn của doanh nghiệp. Ngoài ra, Bắc Ninh sẽ tiếp tục phát huy, đồng hành cùng doanh nghiệp trong hỗ trợ pháp lý đầu tư, cũng như các giải pháp khác nhằm tháo gỡ vướng mắc trong quá trình sản xuất, biệt là chuỗi cung ứng đầu ra của doanh nghiệp”, ông Tuấn khẳng định.
Việc ban hành Nghị định số 205 về phát triển công nghiệp hỗ trợ là bước đi quan trọng, được cộng đồng doanh nghiệp, địa phương ủng hộ. Để chính sách thực sự phát huy vai trò hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, thời gian tới cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan quản lý, chính quyền địa phương, hiệp hội ngành hàng và cộng đồng doanh nghiệp. Khi đó, chính sách sẽ thực sự trở thành “đòn bẩy” giúp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam bứt phá, góp phần hình thành nền công nghiệp tự chủ và có sức cạnh tranh trong khu vực và quốc tế.
Việc ban hành Nghị định số 205/2025/NĐ-CP là bước đi quan trọng, được cộng đồng doanh nghiệp, địa phương ủng hộ. Đây không chỉ là bản sửa đổi kỹ thuật mà là một bước nâng cấp toàn diện, phù hợp với bối cảnh phát triển mới, chú trọng vào tăng chất lượng hỗ trợ, minh bạch thủ tục hành chính, và thích ứng chuyển đổi số, hội nhập quốc tế.
Để chính sách thực sự phát huy vai trò hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, thời gian tới, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan quản lý, chính quyền địa phương, hiệp hội ngành hàng và cộng đồng doanh nghiệp.
Tuấn Thành