Từ sản xuất thủ công đến ứng dụng công nghệ hiện đại

Thái Nguyên – thủ phủ của những đồi chè xanh ngút ngàn, từ lâu đã nổi tiếng là vùng sản xuất chè đặc sản hàng đầu cả nước. Trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0 lan tỏa sâu rộng, việc ứng dụng công nghệ hỗ trợ trong thu hoạch và chế biến chè đang mở ra hướng đi mới giúp nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị thương hiệu và thu nhập của người dân địa phương.

Trước đây, sản xuất chè ở Thái Nguyên phụ thuộc vào kinh nghiệm và lao động thủ công, năng suất còn hạn chế, chất lượng chưa đồng đều. Đặc biệt, trong bối cảnh biến đổi khí hậu, thiếu lao động nông thôn và yêu cầu cao từ thị trường xuất khẩu, việc chuyển đổi sang sản xuất công nghệ cao trở thành yêu cầu tất yếu, đồng thời gắn với Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, giúp người dân nâng cao năng lực sản xuất, thu nhập, tiếp cận thị trường và các dịch vụ xã hội cơ bản.

Máy móc và công nghệ hiện đại nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị sản phẩm chè

Những năm gần đây, nhiều hợp tác xã và doanh nghiệp chế biến chè trên địa bàn đã mạnh dạn đầu tư dây chuyền chế biến tiên tiến: máy hái chè cầm tay, máy sao chè tự động, hệ thống sấy năng lượng sạch, máy phân loại chè, máy hút chân không đóng gói… Những thiết bị này giúp tiết kiệm thời gian, công sức, giảm tổn thất sau thu hoạch, đồng thời tạo cơ hội giảm nghèo đa chiều cho người dân khi họ được tiếp cận công nghệ, kỹ năng mới và thị trường tiêu thụ ổn định.

Công nghệ số nâng tầm thương hiệu và hỗ trợ giảm nghèo

Hệ thống tưới thông minh được nhiều hộ dân lắp đặt trong chăm sóc chè

Song song với đổi mới kỹ thuật, công nghệ số và các ứng dụng thông minh được triển khai trong quản lý sản xuất, truy xuất nguồn gốc và quảng bá sản phẩm. Hiện nay, Thái Nguyên phối hợp với các đơn vị chuyên môn triển khai hệ thống mã QR truy xuất nguồn gốc điện tử, giúp người tiêu dùng dễ dàng kiểm tra thông tin từ vùng nguyên liệu, quy trình trồng, thu hái, chế biến đến phân phối. Công nghệ này không chỉ tăng tính minh bạch, bảo vệ thương hiệu mà còn hỗ trợ người dân tham gia các chuỗi giá trị nông sản, nâng cao thu nhập, giảm nghèo bền vững.

Ứng dụng công nghệ sấy lạnh và đóng gói chân không trong chế biến chè cao cấp giúp bảo toàn dưỡng chất, giữ hương vị tự nhiên và kéo dài thời gian bảo quản, đáp ứng yêu cầu xuất khẩu lâu dài. Kết hợp với các chương trình hỗ trợ của Nhà nước và Chương trình mục tiêu quốc gia, nhiều hộ dân được tiếp cận vốn, đào tạo kỹ thuật và cơ hội liên kết với doanh nghiệp, giúp cải thiện đời sống và giảm nghèo đa chiều.

Chuỗi liên kết “4 nhà” và phát triển bền vững

Tỉnh Thái Nguyên đang hình thành chuỗi liên kết “4 nhà” – Nhà nông, Nhà doanh nghiệp, Nhà khoa học, Nhà nước. Các viện nghiên cứu, trường đại học tham gia nghiên cứu giống chè mới, quy trình chế biến sạch, ứng dụng IoT trong giám sát chất lượng. Đây là nền tảng vững chắc không chỉ cho ngành chè phát triển bền vững, mà còn là công cụ giúp nâng cao năng lực sản xuất, cải thiện y tế, giáo dục và cơ sở hạ tầng nông thôn – các chỉ số giảm nghèo đa chiều.

Nhiều vùng chè đặc sản như Tân Cương, La Bằng, Khe Cốc, Phú Đô đã xây dựng vùng nguyên liệu tập trung gắn với công nghệ cao, đảm bảo chất lượng đồng nhất và tăng thu nhập cho người dân. Chính quyền địa phương tích cực triển khai chuyển đổi số trong quản lý nông nghiệp, giúp người dân ứng phó kịp thời với biến động thời tiết, dịch bệnh, đồng thời tiếp cận các chương trình hỗ trợ giảm nghèo bền vững.

Hướng đi tương lai và hội nhập toàn cầu

Chiến lược đến 2030, tầm nhìn 2045, Thái Nguyên đặt mục tiêu trở thành trung tâm sản xuất và chế biến chè công nghệ cao của khu vực miền Bắc. Tỉnh định hướng phát triển các vùng chè ứng dụng công nghệ sinh học, tự động hóa, số hóa toàn bộ quy trình sản xuất từ trồng, thu hoạch, chế biến đến tiêu thụ.

Với sự hỗ trợ của Nhà nước, doanh nghiệp và tinh thần sáng tạo của người trồng chè, ngành chè Thái Nguyên đang chuyển mình mạnh mẽ, từ “nghề truyền thống” sang “ngành nông nghiệp hiện đại”, vừa giữ gìn hương vị đặc sản, vừa nâng cao đời sống người dân, góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo đa chiều và bền vững, đồng thời hội nhập quốc tế.

Công nghệ hỗ trợ không chỉ nâng cao năng suất, chất lượng, mà còn mở ra cơ hội xây dựng chuỗi giá trị bền vững, nâng thu nhập, cải thiện y tế, giáo dục, nhà ở cho người dân. Sự kết hợp giữa tinh hoa truyền thống và trí tuệ công nghệ chính là hướng đi tất yếu để Thái Nguyên tiếp tục tỏa hương – không chỉ trong tách trà, mà cả trong hành trình phát triển nông nghiệp thông minh, bền vững và xóa đói giảm nghèo.

 Tuấn Thành